HTM 402, van Paardentram, Tuinhuisje naar Open Tram
Op 30 maart 1877 reed lijn A/de gele lijn van de paardentram voor het eerst door de Wagenstraat in Den Haag, de straat waar de Timmerwinkel alweer 40 jaar gevestigd is, naar het station van de Hollandse IJzeren Spoorwegmaatschappij (HIJSM). In 1905 werden de rijtuigen omgebouwd tot achterwagens voor de nieuwe elektrische tram. Zij zouden tot 1946 in gebruik zijn. Daarna werden ze gesloopt. Slechts een enkele, zoals de HTM 402, ontsnapte hieraan waardoor de koets als vakantiehuisje op camping ‘De Vossenburcht’ in IJhorst dienst mocht gaan doen. De teloorgang van de tram was een doorn in het oog van de historicus Johan Blok. Op 25 augustus 2010 lukte het hem om de HTM 402 ‘vrij’ te krijgen om te worden opgenomen in de museumcollectie van de Tramweg-Stichting (TS). In de tramremise aan de Lijsterbesstraat kreeg d HTM 402 zijn tijdelijke plaats en kon haar herstel beginnen.
Van de ooit trotse aanhangwagen, die zelfs als open tram in de zomer dienst deed, was niet veel meer over. Een zeer grondige restauratie was onvermijdelijk. Een uitdaging voor de vrijwilligers van de Tramweg-Stichting. Met een onderstel uit 1985 kon de koets weer haar oorspronkelijke functie terugkrijgen. Veel van de oorspronkelijke materialen van de HTM 402 waren echter zozeer verouderd dat hergebruik ervan niet meer mogelijk was. Met gebruikmaking van vroegere foto’s werden er nieuwe bouwtekeningen gemaakt. Om te komen tot een een echt getrouwe reconstructie heeft de Tramweg-Stichting in 2018 de steun van de Timmerwinkel ingeroepen. En, eerlijk is eerlijk, voor mij had het ook iets uitdagend om de tram die alweer 143 jaar geleden door de Wagenstraat reed in ere te herstellen. Gelukkig konden delen van de tram, zoals het dak, worden schoongemaakt en hergebruikt. Dat gold niet voor de oorspronkelijk spanten van de koets en de uitgeschulpte kappen langs de dakrand. Deze moesten opnieuw worden gereconstrueerd aan de hand van de versleten onderdelen. Met onze HOMAG-CNC-bewerkingscentrum, de WEINIG-vierzijdige schaaf/profileermachine en de CASADEI-Freesbank was het mogelijk om de spanten heel nauwgezet na te maken waardoor de koets in ere kon worden hersteld. En, last but not least, ook het interieur wordt in ere hersteld. Zo komen de essenhouten zitbanken terug. Met haar licht golvende zitvormen krijgt de tram haar authentieke karakter terug.
In 2021, zal met de restauratie van de HTM 402, er weer een stukje Haagse stadsgeschiedenis is ere zijn hersteld. De lange weg van HTM 402 als paardentram, bijwagen voor de elektrische tram en tuinhuisje zal straks glorieus eindigen in de Open Tram. En daarmee wordt het weer mogelijk om in de zomer een feestelijke tramrit te maken naar het strand van Scheveningen. Ik ben er trots op dat wij met onze ambachtelijke vakkennis en met de modernste houtbewerkingsmachines in staat zijn geweest een bijdrage te leveren aan het herstel van de HTM 402.
Jurgen Ozinga Jr.
De Timmerwinkel
Van de restauratie van de open aanhangrijtuig HTM 402 is door de Tramweg Stichting een fotoverslag gepubliceerd op Flickr: van tuinhuisje tot tramwagen
